Việt Nam là một thị trường rộng lớn với dân số ước tính vượt quá 100 triệu người vào năm ngoái. Theo Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), dân số trong độ tuổi lao động từ 15 đến 64 tuổi chiếm 68% dân số Việt Nam, trẻ sơ sinh và thanh thiếu niên dưới 15 tuổi chiếm 22%. Đây là nền tảng cho sự nổi lên nhanh chóng của thương mại xã hội như một phương tiện tiêu dùng mới.
1. Người sử dụng dịch vụ mạng xã hội lớn (SNS)
Trong vài năm qua, khi tỷ lệ sử dụng điện thoại thông minh và internet ngày càng tăng ở Việt Nam, SNS đã thâm nhập vào cuộc sống hàng ngày của người dân Việt Nam. Nhờ dân số trẻ, mọi người nhanh chóng làm quen với các thiết bị kỹ thuật số và văn hóa truyền thông xã hội có tính kết nối cao đã xuất hiện thông qua SNS. Tính đến năm 2022, Việt Nam có 72,29 triệu người dùng mạng xã hội, trở thành một trong 10 quốc gia có nhiều người dùng mạng xã hội nhất thế giới.
Kể từ khi truyền thông xã hội ra đời, vai trò của nó đã mở rộng không chỉ là phương tiện giao tiếp với bạn bè và gia đình mà còn trở thành một công cụ mạnh mẽ để các công ty và thương hiệu tiếp cận người tiêu dùng trong nước và quốc tế. Ở những thị trường mà truyền thông xã hội đang hoạt động tích cực, chẳng hạn như Việt Nam, các chiến lược liên quan đến thương mại xã hội và tiếp thị có ảnh hưởng đã trở thành yếu tố thiết yếu để thống trị thị trường.
Theo công ty nghiên cứu thị trường OOSGA, số người dùng SNS trung bình hàng tháng ở Việt Nam sẽ là 76,1 triệu vào năm 2022, mức độ phổ biến và sử dụng SNS tiếp tục tăng. 89,8% người dùng Internet tại Việt Nam sử dụng ít nhất một nền tảng SNS. Trong số những người sử dụng, tỷ lệ phụ nữ là 50,6% và nam giới là 49,4%.
2. Facebook, số một không thể tranh cãi
Facebook, Zalo và YouTube là những nền tảng truyền thông xã hội phổ biến nhất tại Việt Nam. Tỷ lệ sử dụng của ba nền tảng vẫn ổn định trên 90%. Trong số này, Facebook là phổ biến nhất, với khoảng 95% người dùng Internet sử dụng Facebook trong quý 1 năm ngoái.
Ứng dụng nhắn tin địa phương Zalo đã tự khẳng định mình là một nền tảng truyền thông xã hội vượt qua YouTube với tỷ lệ sử dụng là 93%. YouTube kém Zalo tới 90%. TikTok là một trong những mạng xã hội có tốc độ tăng trưởng người dùng cao nhất tại Việt Nam.
Theo khảo sát người dùng Internet tại Việt Nam do công ty nghiên cứu thị trường Decision Lab thực hiện, Facebook là nền tảng truyền thông xã hội phổ biến nhất đối với mọi thế hệ tính đến quý 1 năm ngoái.
Zalo là kênh được thế hệ X và thế hệ Y sử dụng nhiều thứ hai, với tỷ lệ sử dụng lần lượt là 93% và 94%. Thế hệ Z có tỷ lệ sử dụng Zalo tương đối thấp và sử dụng rất nhiều nền tảng ở nước ngoài như Instagram, TikTok và Pinterest. Trong số này, TikTok được đánh giá có đà tăng trưởng rõ ràng ở thế hệ Z, thế hệ người dùng SNS trẻ hơn. 77% đối tượng khảo sát Thế hệ Z đã sử dụng TikTok.
3. Tải về sức mạnh của TikTok và Zalo
Nền tảng truyền thông xã hội phổ biến nhất ở Việt Nam là Facebook, nhưng TikTok đang nhận thấy sự gia tăng sử dụng của thanh thiếu niên và thanh niên. Trong vài năm qua, mức sử dụng TikTok đã tăng từ 15% lên gần 60%. Xu hướng tương tự cũng đang diễn ra ở các nước Đông Nam Á khác. Hiện tại, có 49,6 triệu người dùng TikTok tại Việt Nam. Người dùng nam là 45,7% và người dùng nữ là 54,3%.
Zalo là ứng dụng nhắn tin được một công ty Việt Nam phát triển cách đây khoảng 10 năm và được người dân địa phương ưa chuộng nhất với tỷ lệ thâm nhập 92%. Zalo đang phát triển thành một siêu ứng dụng, tương tự như WeChat của Trung Quốc và có khả năng thống trị mạng xã hội địa phương nhờ sự hỗ trợ từ chính phủ Việt Nam.
Zalo cho biết sẽ có 74 triệu người dùng vào cuối năm 2022. Xét rằng dân số Việt Nam lúc đó là 99,46 triệu người, ước tính số người sử dụng ứng dụng nhắn tin 'Made in Vietnam' chiếm hơn 74% tổng dân số.
49% khách hàng thương mại xã hội sử dụng Zalo, chỉ đứng sau Facebook. Nhiều nhà bán lẻ đã đạt được mức tăng trưởng đáng kể trong giai đoạn COVID-19 bằng cách sử dụng Zalo làm phương tiện giao tiếp với khách hàng. Big C, nhà bán lẻ lớn của Việt Nam, đạt được thành công khi cho phép khách hàng đăng ký mọi dịch vụ từ đặt hàng đến giao hàng qua Zalo.
4. Sự xuất hiện của các sàn thương mại điện tử mới
Ngoài chức năng ban đầu là kết nối mọi người, mạng xã hội còn được coi là nguồn thông tin, kênh truyền thông thương hiệu, nền tảng quảng cáo và thậm chí là nền tảng bán hàng. Đặc biệt, tại Việt Nam, tỷ lệ sử dụng mạng xã hội cao nên cần có chiến lược dựa trên Influencer Marketing và Social commerce.
Tiếp thị người ảnh hưởng là hoạt động tiếp thị sử dụng những người có ảnh hưởng, những người gây ảnh hưởng đến số lượng lớn người theo dõi, người đăng ký, v.v. trong khi vẫn kết nối với họ. Các công ty sử dụng chúng để tác động đến hành vi của người tiêu dùng và khuyến khích họ mua những sản phẩm phổ biến trên nền tảng xã hội.
Theo một cuộc khảo sát về những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội do Rakuten Insight thực hiện vào tháng 10 năm 2020, 84% người Việt Nam theo dõi ít nhất một người có ảnh hưởng trên mạng xã hội và 77% trong số họ nói rằng họ ‘Tôi đã mua một thứ gì đó’, ông đưa tin.
Thương mại xã hội sử dụng các đặc điểm của các nền tảng này để biến phương tiện truyền thông xã hội thành kênh mua bán theo thời gian thực, hỗ trợ tương tác trực tiếp giữa những người tham gia giao dịch. Hình thức thương mại mới này đang cho thấy sự tăng trưởng vững chắc và hiện là một trong những nền tảng mua sắm trực tuyến có mức độ thâm nhập cao nhất tại Việt Nam. Sự tăng trưởng của thị trường thương mại xã hội cho thấy tiềm năng truyền thông xã hội sẽ phát triển thành một cửa hàng tổng hợp trong tương lai của người tiêu dùng Việt Nam.
5. Sự hiện diện ngày càng tăng của thương mại xã hội
Theo Decision Lab, nền tảng dẫn đầu trong số các nền tảng thương mại xã hội được sử dụng cho mua sắm trực tuyến cho đến nay vẫn là Facebook. Facebook tự hào có tỷ lệ sử dụng thương mại xã hội là 94% và đã trở thành điểm đến cho những ai muốn tham gia thị trường thương mại xã hội. Vị trí thứ hai là Jalo với 49%. Ngoài ra, còn có Instagram và TikTok có tiềm năng tăng trưởng cao đối với người dùng trẻ. Theo Decision Lab, YouTube không được đưa vào cuộc khảo sát vì được đánh giá là tập trung vào chức năng giải trí hơn là mạng xã hội.
Theo một khảo sát gần đây, hơn 1/3 người dùng Internet Việt Nam trả lời rằng lý do họ sử dụng mạng xã hội là để ‘nghiên cứu sản phẩm cần mua’. Theo đó, số lượng công ty bán sản phẩm trên mạng xã hội ngày càng tăng. Một số công ty thậm chí còn có nhiều khách hàng đặt hàng thông qua thương mại xã hội hơn là thông qua các trang thương mại điện tử nói chung và trang web công ty.
Ngay cả trước Covid-19, thương mại xã hội đã là một kênh được sử dụng rộng rãi ở Việt Nam để mua quần áo và các sản phẩm chăm sóc cá nhân, chủ yếu là phụ nữ trẻ. Tuy nhiên, do lệnh phong tỏa, gần đây nhiều người đã chuyển sang thương mại xã hội để mua không chỉ hàng hóa thiết yếu mà còn cả hàng tiêu dùng nói chung, và các mặt hàng được mua trở nên đa dạng hơn, từ thời trang, mỹ phẩm đến đồ ăn nhẹ và đồ gia dụng.
Ví dụ, ở nông thôn Việt Nam, mua hàng qua Facebook chiếm phần lớn trong tổng số hàng tiêu dùng hàng ngày (FMCG) được mua trực tuyến vào năm 2021. Điều này có nghĩa là nền tảng SNS của Việt Nam tương tự như nền tảng được sử dụng ở phương Tây. Tại Việt Nam, ngoại trừ Zalo, các nền tảng SNS nước ngoài đang dẫn đầu thị trường và mô hình này cũng tương tự như ở các nước phương Tây.
6. Các loại và xu hướng sản phẩm thương mại xã hội
Thời trang và mỹ phẩm là những danh mục sản phẩm phổ biến nhất trên các kênh thương mại xã hội. Tuy nhiên, có sự khác biệt lớn giữa các thế hệ về sản phẩm được mua thường xuyên. Người tiêu dùng thế hệ X mua nhiều đồ điện tử và đồ gia dụng hơn, đồng thời mua ít thời trang, đồ ăn nhẹ và mỹ phẩm hơn các nhóm tuổi khác.
Mặt khác, nhóm người tiêu dùng trẻ hơn thế hệ X lại có xu hướng tập trung vào thời trang và mỹ phẩm. Trên khắp các nền tảng, thời trang và mỹ phẩm rất phổ biến trên Instagram Live, còn các sản phẩm điện tử thì phổ biến trên TikTok. Zalo là ứng dụng được sử dụng nhiều nhất khi mua đồ gia dụng.
Trong khi đó, vì thương mại xã hội được công nhận là kênh tích cực và tiết kiệm chi phí để các công ty tiếp cận khách hàng, truyền thông Việt Nam đưa tin thương mại xã hội là một trong ba xu hướng bán lẻ chính dự kiến sẽ đạt được mức tăng trưởng đáng kể.
Theo báo cáo gần đây của công ty tư vấn Bain & Company, thương mại trên mạng xã hội chiếm 65% khối lượng giao dịch thương mại điện tử của Việt Nam, trị giá 22 tỷ USD vào năm 2021. Ngoài ra, theo nền tảng nghiên cứu thị trường Research&Market.com, ngành thương mại xã hội của Việt Nam ước tính có tốc độ tăng trưởng 45,7% và quy mô thị trường là 3,3702 tỷ USD vào năm ngoái.
7. Tại sao thị trường thương mại xã hội lại đầy hứa hẹn
Sự phổ biến của thương mại xã hội ở Việt Nam đang tăng nhanh do sự thâm nhập Internet di động ngày càng mở rộng và sự tham gia của truyền thông xã hội ngày càng tăng. Thời gian sử dụng mạng xã hội trung bình hàng ngày của người dùng Việt Nam là 2,47 giờ. Càng dành nhiều thời gian cho mạng xã hội, họ càng có nhiều khả năng tham gia mua sắm mà không nhận ra điều đó thông qua quảng cáo được cá nhân hóa.
Ngoài ra, người Việt Nam có khát vọng gắn bó mạnh mẽ với một cộng đồng và đề cao tinh thần đoàn kết. Người bán thương mại xã hội sử dụng mạng xã hội không chỉ để giao dịch mà còn để xã hội hóa và đặc biệt nhiệt tình với các dịch vụ ngang hàng (P2P).
Hầu hết các nền tảng thương mại xã hội không yêu cầu đầu tư tối thiểu hoặc trả trước, giúp tạo thêm việc làm cho phụ nữ cũng như người có thu nhập thấp. Phụ nữ địa phương hoặc những người có thu nhập thấp muốn khởi nghiệp mà không tốn nhiều tiền có thể trở nên độc lập về tài chính dựa vào gia đình, bạn bè và mạng lưới xã hội của họ.
Văn phòng thương mại KOTRA đưa ra tin tức này cho biết: “Xét đến sự đa dạng của các sản phẩm, bao gồm nhiều loại hàng tiêu dùng cũng như đồ gia dụng, đồ nội thất và sản phẩm điện tử đắt tiền, được giao dịch thông qua thương mại xã hội ở Việt Nam, các công ty Hàn Quốc cần sử dụng thương mại xã hội. không chỉ là công cụ tiếp thị mà còn là kênh bán hàng tích cực “Có sự khác biệt về độ tuổi, sản phẩm mua… đối với mỗi nền tảng, vì vậy các công ty Hàn Quốc muốn vào Việt Nam nên nỗ lực lựa chọn nền tảng thông qua phân tích chi tiết”. nhấn mạnh.
